ΕΠΑΝΑΦΟΙΤΗΣΗ ΝΗΠΙΟΥ
Τα παιδιά οφείλουν να φοιτούν υποχρεωτικά και ανελλιπώς στο νηπιαγωγείο και στη συνέχεια να εγγράφονται στην επόμενη βαθμίδα στην Α’ δημοτικού. Το πέρασμα από το νηπιαγωγείο στην τάξη ενός σχολείου προϋποθέτει ψυχική δυνατότητα και σχολική ετοιμότητα.
Είναι κοινά αποδεκτή, από την επιστημονική κοινότητα η θέση ότι, η σχολική ετοιμότητα, η ικανότητα για σχολική μάθηση δεν είναι μία και μοναδική ικανότητα αλλά μία σειρά ικανοτήτων και δεξιοτήτων τις οποίες πρέπει να διαθέτει το παιδί όταν γίνει μαθητής και τις οποίες δεν τις κατακτά πάντα όλες την ίδια στιγμή και δε θα τις εμφανίσει κατ’ ανάγκη την ίδια στιγμή.
Ωστόσο, συχνά δημιουργείται προβληματισμός για το αν πρέπει κάποια νήπια να εγγραφούν στο δημοτικό, εξαιτίας ενδεχόμενων μαθησιακών δυσκολιών που φαίνεται να παρουσιάζουν με συνέπεια να μην αναπτύσσουν δεξιότητες σχολικής ετοιμότητας. Περιπτώσεις όπως:
- Να υπάρχει κάποια αναπτυξιακή ανωριμότητα δεν έχουν δηλαδή αναπτύξει τις δεξιότητες που απαιτούνται για να μπορέσουν να ενταχθούν στην ομάδα, να εστιάσουν και να διατηρήσουν την προσοχή τους, να ακολουθήσουν τους ρυθμούς του σχολείου, να έρθουν σε επαφή και να κατακτήσουν τις πρώτες σχολικές γνώσεις κ.λπ. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν τα παιδιά είναι μικρότερα (παιδιά που γεννήθηκαν προς το τέλος της χρονιάς).
- Να υπάρχει διαγνωσμένη ειδική εκπαιδευτική ανάγκη, όπως μαθησιακή δυσκολία, κάποιο σύνδρομο ή ακόμα σοβαροί λόγοι υγείας.
- Να διαπιστώνεται ανάγκη επαναφοίτησης εξαιτίας ελλιπούς ικανότητας χρήσης και κατανόησης της ελληνικής γλώσσας, για τις περιπτώσεις αλλοδαπών παιδιών.
Σύμφωνα με το ΠΔ200/98, άρθρο 7, αλλά και το νέο νόμο της Ειδικής Αγωγής (Ν.3699/2008) έχουν δικαίωμα επαναφοίτησης νήπια που παρουσιάζουν αναπτυξιακές δυσκολίες ή αναπηρίες ή δυσκολίες στη γλώσσα (αλλοδαποί) ή μία γενική ανωριμότητα που οφείλεται σε άλλους παράγοντες μη αναπτυξιακούς. Πάντα εφόσον και μόνο εφόσον το επιθυμούν οι γονείς τους. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες έχουν τον πρώτο λόγο (εκτός των περιπτώσεων Ειδικής Αγωγής).
«Νήπια τα οποία για σοβαρούς οικογενειακούς λόγους καθώς και για λόγους υγείας που πιστοποιούνται με βεβαίωση ιατροπαιδαγωγικής υπηρεσίας ή κρατικού θεραπευτηρίου δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την Α’ τάξη του δημοτικού, παραμένουν για μια ακόμη χρονιά στο νηπιαγωγείο, ύστερα από δήλωση του γονέα. Επανάληψη φοίτησης στο νηπιαγωγείο για ένα έτος γίνεται ακόμη όταν διαπιστώνεται από ιατροπαιδαγωγική υπηρεσία ή τον σχολικό σύμβουλο προσχολικής αγωγής ότι το νήπιο παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες για να παρακολουθήσει τα μαθήματα της Α’ τάξης του δημοτικού και εφόσον οι γονείς του το επιθυμούν».
Οι μικροί μαθητές που φοιτούν στο νηπιαγωγείο τουλάχιστον για έναν χρόνο στην πλειονότητά τους εντάσσονται ομαλά στην Α’ τάξη του Δημοτικού. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους εντοπίζονται τυχόν μαθησιακές δυσκολίες στα πλαίσια της πρώιμης ανίχνευσης και εφαρμόζονται πρακτικές πρώιμης παρέμβασης με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση παιδαγωγικών πρακτικών που διευκολύνουν την ομαλή μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό, όπως: αλλαγή συνθηκών, διατύπωση υποστόχων (μικρά – μικρά βήματα), επιλογή ενισχυτών (υλικοί, κοινωνικοί), επιλογή τρόπου καταγραφής εξέλιξης προγράμματος, συμμετοχή τρίτων (φίλοι, γονείς…).
Μέσα από τις μεθόδους αυτές μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα θετικό πλαίσιο για φοίτηση στο νηπιαγωγείο τόσο στους μικρούς μαθητές μας όσο και στο γονεϊκό περιβάλλον τους.
Σκοπός μας είναι να δοθεί στο παιδί ο χρόνος που χρειάζεται και η δυνατότητα να εξελιχθούν οι απαραίτητες δεξιότητες για σχολική μάθηση. Αν όμως συντρέχει πιο σοβαρός λόγος π.χ. ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές, η επαναφοίτηση χωρίς ειδική παρέμβαση (παράλληλη στήριξη, τμήμα ένταξης) είναι μισή δουλειά.
Υπάρχουν γονείς οι οποίο για προσωπικούς / οικογενειακούς λόγους, ζητούν την επαναφοίτηση του παιδιού τους χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος, (μητέρα είχε μόλις γεννήσει το δεύτερό της παιδί και δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του δημοτικού σχολείου για το παιδί που θα έφευγε από το νηπιαγωγείο, έτσι ζήτησε την επαναφοίτησή του). Σε αυτή την περίπτωση καλούμαστε να αντιπαραθέσουμε επιχειρήματα για να τη μεταπείσουμε, τεκμηριώνοντας την άποψή μας από στοιχεία από το φάκελο εργασιών του παιδιού. Ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή την κατηγορία γονέων!
Σε περίπτωση όμως, που θεωρούμε ότι χρειάζεται επαναφοίτηση, πολλοί γονείς μπορεί να πιστεύουν ότι αυτή είναι μια χαμένη χρονιά για το παιδί, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια κερδισμένη χρονιά. Σε αυτούς τους γονείς επισημαίνουμε ότι είναι κρίμα να μην επωφεληθούν από τη δυνατότητα που τους παρέχει ο νόμος για επαναφοίτηση και να υποστηρίξουν το παιδί τους, ώστε να αναπτύξει τις ικανότητές και δεξιότητές του που απαιτούνται για το δημοτικό σχολείο. Δίνουμε συγκεκριμένες πληροφορίες και γεγονότα προσπαθώντας να δείξουμε ότι το παιδί αντιμετωπίζει ορισμένες δυσκολίες που θα επηρεάσουν δυσμενώς την εξέλιξή του και ΔΕΝ θέτουμε τη δυσκολία ως πρόβλημα.
Το πρόβλημα συνεχίζεται όταν το οικογενειακό περιβάλλον είναι αναλφάβητο και δεν μπορούν να στηρίξουν την προσπάθεια των παιδιών, οπότε η επανάληψη στο νηπιαγωγείο πολλές φορές βοηθάει.
Από την άλλη μεριά υπάρχουν νήπια που «διαρρέουν» κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς παρόλες τις προσπάθειες των παιδαγωγών. Υπάρχουν παιδιά που σχεδόν τη μισή χρονιά δεν εμφανίζονται στο νηπιαγωγείο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα παιδιά να εγγράφονται στο δημοτικό σχολείο χωρίς να έχουν κατακτήσει τις απαιτούμενες δεξιότητες για τη φοίτησή τους στην Α’ τάξη και παρά τις προσπάθειες των δασκάλων, τα παιδιά αυτά δεν μπορούν να ενταχθούν ομαλά στο σχολικό περιβάλλον. Εδώ τονίζεται η μεγάλη ανάγκη ύπαρξης απουσιολογίου στο νηπιαγωγείο, ΟΧΙ τυπικά όπως υπάρχει μέχρι σήμερα αλλά ουσιαστικά, όπως ορίζεται για τα δημοτικά σχολεία και να μη χορηγείται βεβαίωση φοίτησης για εγγραφή στο δημοτικό σε περίπτωση ελλιπούς φοίτησης του νηπίου.
Η φοίτηση των μαθητών να παρακολουθείται από τη νηπιαγωγό, να καταγράφονται οι καθημερινές απουσίες και για το θέμα να υπάρχει αλληλοενημέρωση οικογένειας – σχολείου. Όταν το νήπιο απουσιάζει αδικαιολόγητα και οι γονείς ή ο κηδεμόνας τους δεν επικοινωνούν με το νηπιαγωγείο παρόλες τις ειδοποιήσεις, αναζητείται η οικογένειά του μέσω της δημοτικής ή αστυνομικής αρχής. Στις περιπτώσεις που η αναζήτηση δε φέρει αποτέλεσμα να αναφέρεται η διακοπή της φοίτησης στον αρμόδιο προϊστάμενο, στον οποίο υποβάλλονται και τα σχετικά με την αναζήτηση έγγραφα.
Από την εκπαιδευτική εμπειρία μου, η τακτική της επαναφοίτησης πρέπει να «επανεξεταστεί». Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις ειδικών αναπτυξιακών διαταραχών μπορεί να αναστέλλεται η φοίτηση στο δημοτικό σχολείο. Η «λύση της επαναφοίτησης πολλές φορές έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των πραγματικών δυσκολιών του παιδιού από τους γονείς, αλλά από τις νηπιαγωγούς με το σκεπτικό ότι «θα ωριμάσει του χρόνου».
Μήπως γονείς και νηπιαγωγοί πρέπει να εμβαθύνουμε περισσότερο στις παρατηρούμενες μαθησιακές δυσκολίες, να το βοηθήσουμε, ενισχύοντάς το με εργοθεραπευτικές ασκήσεις, λογοθεραπεία, υποστηρικτική τεχνολογία αντί να το αποκόψουμε στην ουσία από τον κοινωνικό και ηλικιακό του κύκλο (φίλους και συνομηλίκους) και το παιδί χάνει στην πραγματικότητα ακριβώς αυτό που καλείται να κερδίσει: τη σχολική ετοιμότητα, τη μαθησιακή ικανότητα απορρόφησης πληροφοριών, αλλά και την κοινωνικοποίηση. Πρέπει να αναρωτηθούμε!
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΠΑΝΑΦΟΙΤΗΣΕΩΝ
Για φοίτηση στο νηπιαγωγείο για δεύτερη χρονιά ΔΕΝ είναι απαραίτητη η γνωμάτευση του ΚΕΔΑΣΥ ή του ιατροπαιδαγωγικού κέντρου.
Το ΚΕΔΑΣΥ αξιολογεί και προτείνει δεν εγκρίνει τις επαναφοιτήσεις των νηπίων. Σύμφωνα με Π.Δ. 200(άρθρα7), οι επαναφοιτήσεις εγκρίνονται από το Σχολικό Σύμβουλο Γενικής Αγωγής (εκτός από τις περιπτώσεις νηπίων που φοιτούν σε ειδικά νηπιαγωγεία. Στην περίπτωση αυτή απευθύνεστε στο Σχολικό Σύμβουλο Ειδικής Αγωγής.
Η διαδικασία την οποία ακολουθούμε είναι οι εξής:
Α. Οι νηπιαγωγοί αποκτούν σαφή εικόνα των εκπαιδευτικών και των συναισθηματικών ικανοτήτων και αναγκών των μαθητών τους, μέσα από την άμεση και καθημερινή επαφή. Οι παρατηρήσεις μας πρέπει να γίνονται και στα διαλείμματα, ώστε να έχουμε μία εικόνα για την κοινωνική συμπεριφορά του παιδιού. Στόχος μας είναι η συγκέντρωση πληροφοριών για τις δυσκολίες του παιδιού τόσο σε επίπεδο μαθησιακό όσο και σε συναισθηματικό και κοινωνικό.
Έχουμε δύο βασικούς στόχους:
- Τον εντοπισμό των όποιων δυσκολιών του παιδιού. Προσδιορίζουμε τα δυνατά και αδύνατα σημεία, τον τρόπο που μαθαίνει καλύτερα καθώς και το λόγο για τον οποίο μπορεί να εμποδίζεται η μάθηση (ικανότητα συγκέντρωσης, προφορικός λόγος, μαθηματική σκέψη). Επίσης, εκτιμούμε την επίδραση της οικογένειας, γιατί δεν είναι λίγες οι φορές που ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει μία δυσκολία η οποία να οφείλεται κυρίως σε συναισθηματικούς λόγους, όπως παιδιά που βιώνουν μια δύσκολη κατάσταση στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
- Την παρέμβαση, προτείνοντας τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών, επιλέγοντας κάθε φορά ανάλογα με την περίπτωση, την προσέγγιση και τα μέσα που θα χρησιμοποιήσουμε. Από την αρχή ενημερώνουμε τους γονείς και συνεργαζόμαστε μαζί τους, αντλούμε πληροφορίες εξαιρετικά χρήσιμες από αυτούς (τι έχουν οι ίδιοι παρατηρήσει, τι καταφέρνει το παιδί στο σπίτι, πού δυσκολεύεται) και δημιουργούμε μεταξύ μας σχέσεις εμπιστοσύνης που είναι η βάση στην πορεία αντιμετώπισης του ζητήματος.
- Σε περιπτώσεις που κρίνουμε ότι είναι δυνατό, δημιουργείται εξατομικευμένο πρόγραμμα με σκοπό να υλοποιηθεί μέσα στα πλαίσια του σχολείου.
Β. Συζητάμε το θέμα με το Σύλλογο Διδασκόντων. Παίρνουμε αποφάσεις. Καταγράφουμε στο βιβλίο πράξεων διδακτικού προσωπικού και στη συνέχεια ΠΡΕΠΕΙ:
Γ. Να συνεργαστούμε με τη Σχολική Σύμβουλο (που λαμβάνει υπόψη όλα τα παραπάνω, αξιολογεί και η ίδια το παιδί στο σχολικό περιβάλλον και δίνει την έγκριση για την επαναφοίτηση).
Δ. Να ενημερώνουμε τους γονείς που πρέπει να πάρουν την τελική απόφαση
Ε. Να απευθύνονται οι γονείς στα ειδικά κέντρα διαφοροδιάγνωσης (που αξιολογούν την κατάσταση)
Τα απαιτούμενη έγγραφα για αίτηση έγκρισης επαναφοίτησης νηπίου, υποβάλλονται (σε κλειστό φάκελο με την ένδειξη «ΑΠΟΡΡΗΤΟ» στο γραφείο της Σχολικής Συμβούλου προς το τέλος Μάϊου της εκάστοτε σχολικής χρονιάς.
Οι εγκεκριμένες επαναφοιτήσεις αρχιοθετούνται σε ξεχωριστό ΦΑΚΕΛΟ ΑΠΟΡΡΗΤΩΝ.
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΓΙΑ ΑΙΤΗΣΗ ΕΠΑΝΑΦΟΙΤΗΣΗΣ
Για την επαναφοίτηση στο νηπιαγωγείο χρειάζεται:
1 .Να συμπληρώσουν και οι δυο γονείς υπεύθυνη δήλωση – που την απευθύνουν στο νηπιαγωγείο - στην οποία θα ζητούν την επαναφοίτηση του παιδιού τους (σε περίπτωση διαζευγμένων από τον γονιό που έχει την επιμέλεια του παιδιού.
2. Να διαβιβάσει η προϊσταμένη του νηπιαγωγείου στο γραφείο της σχολικής συμβούλου:
Διαβιβαστικό στο οποίο απαραίτητα θα υπάρχει συνημμένο:
- Πιστοποιητικό γέννησης του παιδιού
- Παιδαγωγική Έκθεση Συμπεριφοράς και Επιδόσεων του νηπίου αν συμφωνείτε, για την παραμονή του παιδιού στο νηπιαγωγείο.
- Αντίγραφο πρακτικού του Συλλόγου Διδασκόντων σχετικό με το ζήτημα.
- Ακριβές φωτοαντίγραφο των υπεύθυνων δηλώσεων.
- Φωτοαντίγραφο διάγνωσης (αξιολόγηση από ΚΕΔΔΥ, ή επίσημο ιατροπαιδαγωγικό κέντρο) στην περίπτωση που υπάρχει.
Προκειμένου να οργανώσετε το φάκελο με τα απαραίτητα έγγραφα που αφορούν στην έγκριση επαναφοιτήσεων, αναζητήστε τα παρακάτω υποδείγματα:
- Έντυπο Διαβιβαστικού
- Ενδεικτικό σχέδιο «Παιδαγωγικής Έκθεσης Συμπεριφοράς» και Επιδόσεων του νηπίου»
- Έντυπο Παιδαγωγικής Ανάλυσης και Διαμόρφωσης Συμπεριφοράς.
- Υπεύθυνη Δήλωση του γονέα για την επαναφοίτηση
- Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα Αττικής και Υπόλοιπο Ελλάδας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Προεδρικό Διάταγμα 200
Καραμπατζάκη Ζωή 2008 «Πρώιμη Ανίχνευση και Πρώιμη Παρέμβαση σε νήπια με αναπτυξιακές δυσκολίες στο νηπιαγωγείο». Στο Πρόγραμμα Πενθημέρου Σεμιναρίου Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης Σχ. Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης, Προσχολικής και Ειδικής Αγωγής (ΥΠΠΔΒΜΘ, Αθήνα 26/06/2008 - 2/07/2008
Τάφα ε. (1995) Τεστ Ανίχνευσης της αναγνωστικής ικανότητας, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα
Ν. 3699/2008 Νόμος Ειδικής Αγωγής
Ελληνική Πύλη Παιδείας E-education, www.Eduportal.gr
